Waarom het ertoe doet hoe dingen eruit zien
We vinden het heel gewoon om van kunst te genieten als we een museum bezoeken. Maar de vormgeving en esthetiek van alledaagse (gebruiks)voorwerpen, posters en websites nemen we vaak voor lief. Dat zouden we niet moeten doen. Om verschillende redenen.
Vormgeving helpt ons
Grafische beelden komen we overal tegen. Online en offline. Ze bepalen mede hoe we de wereld zien en hoe we ons gedragen. We staan er niet altijd bij stil dat ontwerpers ons helpen om orde te scheppen in chaos of ingewikkelde zaken. Hun designs maken dingen bijvoorbeeld overzichtelijk, of ze verbeelden urgente kwesties zodat we deze snel kunnen bevatten. Een goed ontwerp helpt ons om keuzes te maken. Wat past wel of niet bij mij? Kortom: vormgeving doet er toe.
Schoonheid is wat we verwachten
Nog niet zo lang geleden – een jaar of veertig, vijftig – verwachtte een gebruiker bij het kopen van een product vooral functionele en bruikbare eigenschappen. Tegenwoordig zijn de verwachtingen van gebruikers heel anders. We willen meer dan alleen functionaliteit en een hoge mate van gebruiksvriendelijkheid. We willen plezier beleven en geprikkeld worden. We willen dat de producten en diensten die we gebruiken positieve emoties bij ons oproepen. Esthetisch ontwerp is cruciaal om aan deze behoeften te voldoen.
Ontwerp overtuigt. Ook op lange termijn.
In tegenstelling tot wat de gevleugelde uitspraak ons wil vertellen,beoordelen we een boek altijd op zijn omslag. Hoe beter de boekomslag, hoe meer we geneigd zijn te denken dat de inhoud goed zal zijn. Dit fenomeen wordt “Aesthetic-usability” genoemd. Mooie producten of objecten zien we als gebruiksvriendelijker en waardevoller dan lelijke. Zelfs als het niet waar is! Dit fenomeen doet zich vooral voor wanneer de vergeleken producten qua functionaliteit en gebruiksgemak gelijk zijn. Het mooiere product zal de gebruiker snel overtuigen.
Esthetisch aantrekkelijk ontwerp zorgt voor een positieve houding bij de gebruikers. Het zorgt ervoor dat ze meer om het product geven. Het maakt mensen loyaler aan het merk en tolerant ten opzichte van fouten of mislukkingen. Denk hierbij aan alle Apple fans. Ook heeft design invloed op hoeveel plezier we bij het product of dienst voelen. Het beïnvloedt onze lange termijn houding ten opzichte van producten, diensten en zelfs mensen.
Een mooi ontwerp is met andere woorden niet alleen van belang om een goede eerste indruk te geven, maar ook om de band met de gebruiker blijvend te versterken.
Schoonheid maakt gelukkig
Goed design maakt ons blij. Dat blijkt onder andere uit onderzoek van professor Abraham Goldberg (Understanding the Pursuit of Happiness in Ten Major Cities, 2011). Hij toont daarin aan dat het geluk van mensen te maken heeft met de mate waarin iemand in een esthetisch mooie stad woont. Met andere woorden, mensen die in een mooie omgeving wonen zijn gelukkiger.
De dingen waar ze in hun dagelijkse omgeving door worden omringd, hadden het grootste effect op hun geluk (denk aan groene ruimtes, prachtige architectuur). Ze concludeerden ook dat onze perceptie van schoonheid gevoelens voortbrengt die we associëren met geluk – zoals kalmte, waardering, reflectie en hoop. Het ervaren van schoonheid beïnvloedt dus onze emoties en zorgt ervoor dat we ons gelukkiger voelen.
Over goed design valt te twisten
Als schoonheid ons zo gelukkig
maakt, hoe bepalen we dan wat schoonheid is? Wat wel of geen goed design of wat
beeldschoon is, is natuurlijk deels subjectief. Een kwestie van smaak. Maar
goed design is ook zeker objectief te beoordelen. Denk aan verhouding,
evenwicht, contrast en consistentie. Waar elke leek een mening lijkt te hebben
over de esthetiek, kijken designers meer naar deze elementen als tools. Tools
om een evenwichtig design te creëren en een bepaald effect te bereiken.
Hoe verschillend de blikken van een expert en een leek ook mogen zijn, de
kwaliteit van goed design is altijd herkenbaar. Het zit in onze menselijke aard
om schoonheid zintuigelijk te herkennen. Of het nu gaat om een simpel
visitekaartje van onze bloemist of de website van een high end kledingmerk. We
zien en voelen vaak direct of het klopt. Of we zin hebben om die bos bloemen of
trui te bestellen, of juist niet.
Die afweging gaat veel verder dan smaak. Want daarover valt dan misschien niet te twisten, maar over goed design dus wel degelijk.