Een checklist goede typografie op het web kan niet zomaar samengevat worden in een paar punten. Typografie moet functioneel zijn, want vaak heeft een merk een verhaal te vertellen of een bepaalde boodschap en is het wel zo handig als dat goed leesbaar is. Maar naast dat typografie functioneel is, is de vormgeving ook van invloed op de algehele look & feel van het merk. En daarmee vast onderdeel van het design. Maar laten we bij de meer praktische kant beginnen.
Ontwerpkeuzes
Online typografie vraagt in elke situatie weer om andere ontwerpkeuzes. Sommige teksten bestaan uit hele lange zinnen, andere teksten korte alinea’s, soms zijn teksten voorzien van veel beeldmateriaal. En als het om een meertalige site gaat, sommige talen bevatten veel langere woorden dan het Nederlands. De belangrijkste stappen van het goed komen web typografie is allereerst de keuze voor goed lettertype, en vervolgens het goed toepassen van dit lettertype.
De keuze voor een lettertype voor het web
Om lekker leesbaar te zijn en goed te functioneren als leesletter is een goede gelijkmatige spatiering en een laag contrast belangrijk. Ook fijn als de letters niet te smal zijn en een beetje breed lopen en een behoorlijke x-hoogte, want daar zijn we aan gewend. Voldoet een lettertype hieraan, zit je al redelijk snel op de goede weg. Twee voorbeelden hiervan? Gill sans en Garamond.
Schreef vs schreefloos
Webtypografie is een realtief jong vakgebied, waar vanaf het begin vaak voor een schreefloze letter voor bodytekst gekozen werd. Schreefloze letters bevatten minder details en zijn daardoor beter leesbaar op lage resolutie. De kwaliteit van beeldschermen is inmiddels zo verbeterd, dat schreefletters ook prima gebruikt kunnen worden. Schreef letters geven het oog meer houvast en stralen ook autoriteit uit. Een tekst in een schreefloze letter straalt daarentegen minder gezag uit. Neem maar eens een kijkje op de sites van Nederlandse kranten, ze kiezen stuk voor stuk voor een schreef letter. Is een van de kernwaarden van je merk minimalistisch of vooruitstrevend en vernieuwend, dan past juist weer sneller een schreefloos lettertype. Nog steeds zie je meer schreefloos dan schreef op het web, wij laten ons graag leiden in die keuze door de merkwaarden en merkassociaties. En gelukkig zijn er steeds meer font heel geschikt of zelfs speciaal ontworpen voor gebruik op scherm.
Lekker groot van stuk
Een goede webtekst wordt alleen gelezen als deze ook echt goed leesbaar is (open deur he).. Dus groot genoeg. Hoe groot een letter op het scherm verschijnt is belangrijk, want dit bepaalt grotendeels de leesbaarheid. Als een tekst te klein is, blijft deze ongelezen, hoe mooi de vormgeving ook is. Maar wat is dan de juiste grootte? Dat verschilt per scherm. En regelafstand werkt hier ook in mee. Een mobieltje hou je in je hand, waardoor de afstand tot het scherm vaak rond de 40 cm is. Een tablet ligt ook in de hand, maar doordat deze groter en zwaarder is, houden we deze vaak anders vast en wat verder weg. Dit vergroot de afstand, waardoor de afstand zo’n 50 cm wordt. Terwijl als je zit achter een laptop de afstand als nel 60 cm wordt. En zitten aan een bureau en dus achter een desktop scherm, is het al snel 70 tot 80 cm. Voor de gebruiksvriendelijkheid moeten we dus niet alleen rekening houden met de verschillende schermformaten, maar ook met de afstand tussen scherm en oog. En voor sites waard de leesbaarheid optimaal moet zijn, iets om rekening mee te houden.
Regellengte en leesboeken
Boeken zijn voor veel mensen sneller leesbaar dan magazines of kranten of de meeste websites. Dat komt door het stramien en de regellengte. Een eenduidig stramien zorgt voor een rustiger tekstbeeld en minder afleiding. Waardoor we als lezer meer geconcentreerd zijn op de inhoud. De vraag is dus of je site veel tekst bevat en of deze snel te lezen moet zijn, zo ja is regellengte van belang. Een blogpagina, die toch echt bedoeld zijn om te lezen, is voor ons een belangrijke pagina waar we hier altijd goed naar kijken. Teksten in romans en leesboeken zijn vaak uitgevuld. Dat is jargon om aan te duiden dat de linker- en rechterkant van de alinea een rechte lijn vormt. Het voordeel hiervan is dat de tekst een recht vlak vormt. Dat zorgt voor een rustiger beeld, wat weer zorgt voor betere leesbaarheid. Wat we vaak doen, is webteksten en design daarvan even printen om de leesbaarheid te checken. En ook dat kan een onderdeel zijn van sommige websites, om langere teksten beschikbaar te stellen om te printen. Niet zo goed voor het milieu, wel voor de leesbaarheid en snelheid. En zo vloeien on en offline mooi in elkaar over.
Typografie als design tool
Dit zijn tot nu toe nogal wat mooie, technische en praktische overwegingen. Los van de leesbaarheid is de keuze voor een lettertype ook de keuze voor een bepaalde uitstraling en associatie. En dat is per project een afweging van belangen. Soms kiezen we er bewust voor dat de uitstraling van koppen of een onderdeel van een website zwaarder weegt dan de optimale leesbaarheid. Want we zijn ook echte merkenbouwers en laten het belang van de exacte uitstraling en sfeer die een website oproept zwaar meewegen. En kiezen we regelmatig voor een En zien typografie daardoor ook als designtool om precies de juiste sfeer en associaties op te roepen bij de doelgroep.
Sparren over de typografische keuzes van jouw website? Let’s talk!